ALİ CERRAH TÜRBESİ

Tomb of Ali Cerrah

Dr. Öğr. Üyesi Yusuf BABÜR

Türbenin Fiziksel Özellikleri

          Ali Cerrah’ın nerede ve ne zaman yaşadığına dair kesin bilgi bulunmamaktadır. 12 veya 13. yüzyılda yaşadığı tahmin edilmektedir. 16. yüzyıl Osmanlı kayıtlarında Göyne ve Esesi köyleri arasında olduğu tahmin edilen Vank-ı Ali Cerrah adında bir köyden bahsedilmektedir  (Kaymaz ve Özdemir 2010: 46).

          Erzincan’da iyi bilinen üç şahsın kardeş olduklarına inanılır ki bunlar Sultan Melik (Melik Gazi), Acepşir Gazi (Sultan Seydi) ve Ali Cerrah’tır. İnanışa göre bu üç kardeş, Erzincan’ın İslamlaştırılmasında önemli roller üstlenmiştir. Sultan Melik Kemah’ta, Acepşir Gazi Binkoç’ta (Cırzını), Ali Cerrah ise Çatalarmut’ta (Esesi), halkı irşat ve manen muhafaza etmiştir.

          İyi bir hekim olduğu ve yaşadığı dönemde halkı tedavi ettiğine inanılan bu zatın türbesi, Erzincan ovasının batı kısmında yer alan ve merkeze bağlı Çatalarmut (Esesi) köyü sınırları içinde yer alır. Türbe, şehir merkezine yaklaşık 17 km mesafededir. Türbe, Çatalarmut Barajı’na da yakındır. Türbe, Çatalarmut merkezindan yaklaşık bir iki kilometre sonra; yolun sağ tarafında, birkaç tarlanın ortasında bulunmaktadır. Yolun devamında Göyne ve Baltaşı (Zaza) köyleri vardır.  Yıllarca yıkık halde olan türbe, 2007 yılında bugünkü şekliyle inşa edilmiştir. Türbenin ön ve arka kısmına, istinat duvarı çekilmiştir.

 

 

          Türbenin bulunduğu yer fazla dikkat çeken bir yerde olmasa da bulunduğu yer itibarıyla Erzincan ovasını görecek şekildedir. Ovanın büyük bölümü, türbenin görüş alanındadır. Türbe’ye 2017 yılında bir ek yapılmış ve yemek pişirip lokma dağıtmak için kullanılacak bir ardiye ve tuvaletler eklenmiştir. Bu kısım türbenin hemen yanına, bağımsız olarak inşa edilmiştir. Türbeye sadece çatı ile bağlanmıştır.

          Lahit, altıgen mimariyle inşa edilmiş bir odanın içindedir. Bu odanın her iki tarafında ve birbirinden bağımsız iki küçük oda bulunmaktadır. Odalardan biri kadınlar, diğeri de erkekler içindir. Ali Cerrah türbesini ziyaret edip türbede yatan hastaların şifa bulacağına inanıldığı için bu odalar yapılmıştır. İki odada da gelen hastaların kullanması için yatak, Kur’an ve abdest ibriği gibi eşyalar vardır.

 

 

 

          Lahitin üstünde küçük bir sarık vardır. Her iki konaklama odasından da lahitin olduğu kısmı gören birer pencere mevcuttur. Türbe ve etrafı bakımsız hâldedir. Burası, Erzincandaki diğer türbelere nazaran daha az ziyaret edilen bir yerdir. Doğal bir sonuç olarak da bakımsız kalmıştır.

 

Ali Cerrah Türbesi Hakkında Tespit Edilebilen İnanç ve Anlatılar

         “Babaannem anlattı. Eskiden Türbe’nin olduğu yerde iki katlı taş bir bina varmış. Bir gün bir çocuk getirmişler. Çocuk günlerdir ağır hastaymış, öyle ağızsız dilsiz yatıyor, dünyadan haberi yok, şifa bulsun diye getirmişler. Çocuğu ikinci kata çıkarıp yatırdılar. Sonra da aşağı inip kurbanı kestiler. Kesilen eti kazanda kaynattıkları sıra birden çocuk ikinci katın balkonundan sarkıp, anne ben çok acıktım dedi. Türbe günlerdir hasta yatan çocuğu iyileştirdi. (KK1).

          Bu Ali Cerrah, Selçuklu zamanında buraların büyük doktoruymuş hem de evliyasıymış. Öldükten sonra da himmeti devam etmiş. Öbür kardeşleri de (Acepşir Gazi ve Sultan Melik) kendisi de Allah’ın izniyle darda kalmışlara yardımı hâlâ devam ettiriyormuş. Çocukluğumda duymuştum; yılda bir kere bu üç kardeş Beytahtı’nın orada buluşup görüşürmüş. Sonra her biri kendi türbesinin olduğu yere gidip dua sahiplerine himmet edermiş. (KK2).

          Ali Cerrah, yaşarken şifa dağıttığı gibi öldükten sonra da şifa dağıtırmış. Kim türbesine gidip ondan medet isterse Allah’ın izniyle onun hastalığı geçermiş. Benim çocukluğumda mahallemizdeki sara hastasını oraya götürüp dua etmişlerdi. Hasta, geriye sapasağlam döndü. Zaten bu üç kardeşin kerameti sayısızmış. Melik, Gazi ve Cerrah üç kardeşin yüzü suyu hürmetine kim ne istese Allah onların hatırını geri çevirmez. Komşumuzun vücudundaki yaralar da Ali Cerrah’a gidip orada bir gece kaldıktan sonra geçti. Sara nöbeti geçirenler, deliler, sevda çekenler orada sağlık bulur, yeterki o zata inansınlar. (KK3).

         Ali Cerrah’ın türbedarından dinlemiştim. Bir akşam Ali Cerrah Türbesi’nde otururken türbeden mavi bir ışığın yükseldiğini gördüm. Benzer bir ışığın da Kemah tarafından geldiğini gördüm. Bir ışık da Cırzını tarafından geldi. Türbenin biraz ilerisinde bu üç ışık buluştur. Bir saate yakın bir arada kaldılar ve ardından her ışık geldiği yöne gitti. (KK4).

 


KAYNAKLAR

KAYMAZ, Rıfkı ve Halil İbrahim Özdemir (2010). Erzincanlılar Ansiklopedisi, Erzincan: Doğu Yayınları.

(KK1): İhsan Aksaray, Emekli, Erzincan.

(KK2): Osman Mazlum, 70, Emekli işçi, Erzincan Yaylabaşı.

(KK3): Güler Sarı, 66, Ev Hanımı, Erzincan Merkez.

(KK4): Tuğrul KARANLIK, 35, Erzincan Merkez.

TOP